Verhalen & egodocumenten

Gedurende het onderzoek is de focus iets meer verschoven naar dagboeken. Deze vormen het grootste deel van de inventarisatie, namelijk ruim 400 stuks! Ook bevat de database meer dan 200 memoires, dat wil zeggen herinneringen die na de oorlog zijn opgetekend. Ten slotte zijn er ook interviews verzameld. Tezamen geven deze bronnen een mooi inkijkje in persoonlijke ervaringen van mensen die de oorlog hebben meegemaakt. Nu deze getuigen steeds minder in aantal zullen zijn, is het des te belangrijker om hun geschreven ervaringen goed te bewaren. De database die uit dit onderzoek is voortgekomen, is zo een goed begin om al deze bronnen overzichtelijk te verzamelen. Middels dagboeken kan bijvoorbeeld per stad een reconstructie gemaakt worden van alle oorlogsgebeurtenissen. Opvallend is verder dat veel dagboekschrijvers in Gelderland hun dagboek pas beginnen op 17 september 1944, de dag dat operatie Market Garden begon. Men had goed in de gaten dat er iets bijzonders gaande was, en vonden het toen pas de moeite waard hun ervaringen aan het papier toe te vertrouwen. De drang om ervaringen vast te leggen was soms zo groot dat iemand haar ‘dagboek’ zelfs op vellen wc-papier schreef! 

De focus van dit onderzoek richt zich in eerste instantie op interviews: na de Bevrijding zijn er talloze interviews gehouden met mensen die de Tweede Wereldoorlog hebben meegemaakt. Vooral vanaf de jaren ‘90 is er een enorme toename hiervan te zien, met name rondom de herdenkingsjaren. Maar wat is er met al deze interviews gebeurd? Waar zijn ze nu nog te vinden? Deze vragen leiden hopelijk naar een beter overzicht in het nu nog versnipperde geheel aan interviews. Daarnaast zullen ook dagboeken bestudeerd worden. Veel zijn al gedigitaliseerd of uitgegeven, maar sommigen nog niet. Door verschillende dagboeken naast elkaar te leggen, kan een dag-tot-dag verslag van een bepaalde plek of gebeurtenis gereconstrueerd worden.

Welke focus of karakter heeft een dagboek of met andere woorden, met welk doel is een dagboek geschreven? Getuigenverhalen zoals dagboeken en interviews zijn immers belangrijke, persoonlijke bronnen voor ons begrip van de bezettingstijd.